Materia jako element przekazu artystycznego
W sztukach plastycznych istnieje stały, niezmienny element budowania przekazu artystycznego. Tym elementem jest materiał służący do powstania dzieła. Powstania formy, która jest nosicielem przekazu czy też medium pomocnym w określeniu i poznawaniu różnych obszarów rzeczywistości.
Forma urzeczywistnia się dzięki materiałowi wybranemu przez twórcę. Plama barwna powstaje poprzez użycie farby, która ma takie, a nie inne fizyczne i chemiczne właściwości. Płaszczyzna jest pojęciem abstrakcyjnym, jednak realizuje się poprzez użycie materiału. Bez niego nie istnieje w rzeczywistości. Jest abstrakcją, myślą, pojęciem. Identycznie dzieje się z przestrzenią określoną poprzez bryłę utworzoną z konkretnego materiału.
Nawet dzieła, powstałe poza klasycznymi gatunkami (assamblage, environments, lub chociażby merzbau Schwittersa), budowane z bardzo różnych materiałów, posiadają cechę właściwą wszystkim sztukom wizualnym. Realizuje się je za pomocą materiałów wziętych z otaczającej rzeczywistości.
Z tej zależności wynika jednak ograniczenie. Granicę formy służącej przekazowi stanowi materiał użyty do realizacji dzieła. Przy pomocy tych, z konieczności ograniczonych środków, posługując się ograniczoną możliwością pojmowania, twórca podejmuje wysiłek ogarnięcia wybranego wycinka rzeczywistości, swoich przemyśleń czy też emocji. W sztuce są to wszelkie obszary rzeczywistości dostępne pojmowaniu i intuicji.
Jackson Pollock w swojej pracowni.
Kierunkiem, który próbował zanegować konieczność użycia materii do powstania dzieła był konceptualizm. Konceptualizm powstał przede wszystkim jako wyraz buntu przeciwko komercjalizacji sztuki. Sztuką miał być sam pomysł. Artyści uważali wtedy, że koncepcji nie da się sprzedać, ani kupić.
Po jakimś czasie jednak musieli pogodzić się z tym, że materiał w sztukach plastycznych jest elementem koniecznym. Chociaż myśl jest czymś abstrakcyjnym to jednak notowanie jej jest już budowaniem rzeczywistego przekazu artystycznego. Nawet kiedy koncepcji artystycznej nie realizowano to sam jej zapis urósł wraz z rozwojem ruchu do rangi dzieła. Dzieła, które podlegało w konsekwencji identycznym prawom komercjalizacji.
Joseph Kosuth, uznawany za współtwórcę konceptualizmu.
W sztukach wizualnych bez materiałów wziętych z rzeczywistości nie powstanie żaden znak, zapis, forma. Dlatego zmaganie z materią, która ma przybrać kształt myśli, intuicji, emocji, towarzyszy nieustannie twórcy w trakcie realizacji dzieła.
Rzeźbiarz Marian Konieczny w pracowni.
Kliknij tutaj aby przenieść się do spisu treści bloga.
Copyright © Kazimierz Ratajczak